آشنایی با کابل برق تک فاز و نکات مهمی که باید بدانید

اکثر تاسیسات خانگی تک فاز هستند. کابل برق تک فاز، یک جریان متناوب و توان انقباضی تا 10 کیلو وات دارد. به طور معمول، در ساخت کابل های تک فاز از دو سیم فعال و خنثی استفاده می کنند. سیم خنثی در تابلو برق به زمین متصل می شود. برای تامین صحیح نصب تک فاز می توان از کابل های دو هادی به شکل آبی (خنثی) و قهوه ای (یک فاز) یا سه هادی به شکل آبی (خنثی)، قهوه ای (یک فاز) و سبز-زرد (ارتینگ) استفاده کرد.

کابل برق تک فاز چیست؟

هنگامی که برق تک فاز در ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد، ولتاژ تغذیه برق، به شکل همزمان، دچار تغییر می شود. این جریان را ولتاژ مسکونی نیز می نامند. زیرا اغلب، در سازه های مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین، در اتصال تک فاز، از سیم های فاز و نول بهره گرفته می شود و سیم خنثی، برای جریان برگشتی منظور می گردد. این در حالی است که بار، توسط سیم های فاز حمل می شود.

این نوع از سیم و کابل ها، از یک منبع نیرو می گیرند. همچنین، ولتاژ آنها در کشورهای مختلف، متفاوت بوده و برای تکمیل مدار به دو سیم نیاز دارند. کابل برق تک فاز، دارای منبع تغذیه متغیر است که می تواند به صفر برسد. از همین رو است که کارایی کمتری نسبت به سیستم سه فاز دارد و می تواند چراغ ها، لوازم کوچک و بیشتر وسایل الکترونیکی را تامین کند.

از کجا بدانیم کدام نوع کابل نصب شده است؟

اینجا دو روش وجود دارد که می توانید آن را انجام دهید. در نظر داشته باشید که ایمن ترین روش آن است که از یک برقکار حرفه ای برای این منظور استفاده کنید. اما یکی از این روش ها این است که روکش را باز کنید تا ببینید داخل عایق چند سیم است. به یاد داشته باشید که یک سیستم تک فاز دارای دو سیم است و یک سیستم سه فاز دارای چهار سیم می باشد. راه دیگر این است که ولتاژ خود را بررسی کنید. توجه داشته باشید که به طور معمول، سازندگان، برای سازه های مسکونی، از کابل برق تک فاز استفاده می کنند.

کاربرد کابل های تک فاز

کابل برق تک فاز بیشتر در محیط های مسکونی در دسترس است و هزینه آن نسبت به واحدهای برق سه فاز کمتر است. این نوع برق، به دو سیم هادی برای توزیع نیرو متکی است که یک موج سینوسی (ولتاژ پایین) ایجاد می کند.

با این نوع از برق، موتورها با گشتاور ضربانی به حرکت در می آیند. همچنین، باید اشاره کنیم که موتورها به خازن یا سوئیچ استارت نیاز دارند. این ها قطعات اضافی هستند که نیاز به نظارت خواهند داشت. آنها وقفه های بیشتری را در جریان الکتریکی تجربه می کنند. از آنجایی که موتورها طول عمر کمتری دارند، بهترین گزینه برای راه اندازی آنها، کابل های برق تک فاز است.

نحوه اتصال کابل برق تک فاز

نصب سیم های تک فاز، رایج ترین سیم کشی در ساختمان های مسکونی است. در منبع تغذیه تک فاز، دو کابل استفاده می شود که یکی خط معروف به فاز و دیگری خنثی است و از قطب های برق وارد می شود. آنها مستقیماً به تابلوی توزیع اصلی واحد مصرف کننده متصل می شوند.

اساساً، هر فاز از سیستم توزیع از یک ژنراتور تک فاز شروع می شود که از نظر الکتریکی 120 درجه از دو فاز دیگر فاصله دارد. بنابراین، این نوع منبع تغذیه، برای استفاده به عنوان منبع برق تک فاز مناسب و کاربردی است. بارهای تک فاز را می توان با استفاده از دو روش به سیستم های سه فاز متصل کرد.

اتصالات سیم کشی کابل برق تک فاز و سه فاز

در ابتدا، اتصال، بار یک پایه فاز را به هر نقطه زمین فراهم می کند و به عنوان طرح فاز به زمین نامیده می شود. طرح باقی مانده، بار تک فاز را بین هر دو پایه منبع سه فاز متصل کرده و به عنوان اتصال فاز به فاز شناخته می شود. انتخاب طرح ‌ها، (فاز به فاز یا فاز به زمین)، بسته به اینکه سیستم سه فاز، منبع یک پیکربندی دلتا یا wye باشد، چندین گزینه ولتاژ را ممکن می ‌سازد.

تنها روش تایید شده سیم کشی کابل برق تک فاز، طرحی است که معمولاً به عنوان سیستم ادیسون 3 سیمه و تک فاز شناخته می شود. استفاده از یک ترانسفورماتور که اتصال به زمین را دارد، اتصالات نیم ولتاژ (120 ولت) در هر دو طرف یا ولتاژ کامل (240 ولت) را در هر دو طرف فراهم می کند.

اتصالات فیزیکی که به ترانسفورماتور ثانویه متصل است، شامل دو هادی عایق و یک هادی خالی است. اگر هادی یک پایه حامل جریان یا پایه خنثی باشد، به صورت عایق عمل می کند. هادی بدون عایق، به عنوان یک ارت ایمن عمل می کند و به زمین متصل می شود. در تمام موارد، 3 سیم به پایانه های بار ارائه می شود و سیم ارت به هر جعبه اتصال یا دستگاه در سیستم توزیع متصل خواهد شد.

مزایا و معایب کابل برق تک فاز

به جهت آنکه ولتاژ، به طور مداوم در یک اتصال تک فاز، در حال کاهش و افزایش است، برق ثابت، دارای بار اضافه نخواهد بود. در اینجا برخی از موارد در خصوص مزایا و معایب استفاده از کابل برق تک فاز آورده شده است:

مزیت های کابل تک فاز

همان گونه که اشاره شد، کابل برق تک فاز را برای مصارف مسکونی و اتصال برق لوازم خانگی استفاده می کنند. این بدان دلیل است که به طور معمول، بسیاری از لوازم برقی همچون یخچال، چراغ ها، تلویزیون و دیگر لوازم خانه، میزان برق کمی را نیاز خواهند داشت. عملکرد اتصال این نوع از لوازم معمولی و ساده است.

این یک مدار جمع و جور بوده و در آن جریان برق به وسیله سیم ها ،در صورت افزایش ولتاژ، پایین تر خواهد بود. در این سیستم، از آنجایی که توان کاهش می یابد، برق با اتصال تک فاز در بهترین عمکرد خود بوده و می تواند توان مناسبی را منتقل نماید. در واقع، اتصال تک فاز با تجهیزاتی تا پنج اسب بخار، دارای کارکرد عالی خواهد بود.

 

معایب کابل تک فاز

در کنار بررسی مزیت های کابل برق تک فاز، می توان به مواردی از ایرادات آن نیز اشاره نمود. نخستین نکته این است که تجهیزات سنگین، موتورهای صنعتی و ماشین آلات دیگر، قادر نیستند کارکرد یکنواختی را هنگام اتصال به منبع تغذیه تک فاز داشته باشند.

از سویی دیگر، موتورهایی که دارای توان کمتر از یک کیلووات می باشند، از آنجایی که گشتاور اولیه ای که موتور نیاز دارد را ندارند، نمی توانند با منبع تغذیه تک فاز، به خوبی کار کنند. از همین رو است که در این نوع سیستم ها و برای روان کارکردن موتورها، نصب استارت موتور در نظر گرفته می شود.

انواع کابل برق تک فاز

یکی از متداول ترین انواع کابل برق تک فاز، نوع مسی افشان است که به صورت دو و سه رشته تولید می شود. این نوع از کابل، درمدل سه رشته، یک سیم ارت، یک سیم نول و یک فاز دارد که بدین ترتیب، اتصال به زمین را جهت ایمنی دستگاه ها و لوازم برقی ایجاد می کنند.

از این نوع از کابل های برق، به جهت برخورداری از قدرت عایق بالا، در انتقال برق تاسیسات استفاده می شود که به طور معمول دارای عایق های سیلیکونی، پی وی سی و یا نسوز می باشند. (برای کسب اطلاعات بیشتر از انواع عایق سیم و کابل کلیک کنید.) از سویی دیگر، کابل های آلومینیوم نیز مطرح هستند که در سایزهای مختلف به شکل خودنگهدار و یا زمینی طراحی و ارائه می شوند.

برای خرید کابل خودنگهدار و کسب اطلاعات درباره قیمت کابل آلومینیوم کلیک کنید.

نکات مهم هنگام تعیین سایز کابل برق تک فاز

انواع کابل برق تک فاز، قادر هستند تا میزان مشخصی از جریان برق را تحمل نمایند. بدین ترتیب، باید سایز و مشخصاتی را در آن ها در نظر گرفت که با، بار روی کابل نیز سازگار باشد. از سویی دیگر، کاربرد و محل نصب کابل ها نیز نقش مهمی در این موضوع دارد.

هنگامی که برای خرید کابل اقدام می کنید، سطح مقطع و تعداد رشته آن ها را روی پوشش خواهید دید. همچنین علامت استاندارد و برند سازنده، جنس هادی و عایق و … نیز ثبت شده است که می تواند در انتخاب بهترین و مناسب ترین کابل برای شما موثر باشد.

سازندگان، هنگام انتخاب کابل، سایزبندی را بر اساس سازه ای که مسکونی، تجاری و یا صنعتی است، در نظر می گیرند. در صورتی که در این زمینه توجهی صورت نگیرد، می توان مسائلی مانند افت ولتاژ و یا آتش سوزی را ایجاد کرده و یا به تجهیزات برقی، آسیب جدید وارد کند.

• محافظ کابل برق تک فاز

انواع محافظ کابل برق تک فاز را می توان به دسته بندی های ذیل تقسیم نمود:

• محافظ کابل های بافته

این محافظ کابلی است که دسته ‌های بافته ‌شده از رشته‌ های مسی را در اطراف هادی مرکزی عایق ‌شده و محافظ الکترواستاتیکی اعمال می ‌کند. پوشش آن می تواند از کمتر از 50٪ تا نزدیک به 97٪ با تغییر زاویه، تعداد پیک ها و سرعت اعمال آنها تغییر کند. کابل بافته شده حتی اگر در گوشه ها خم شده باشد، پوشش ثابتی را حفظ می کند.

• محافظ کابل برق تک فاز شیلد

سپر شیلد که به عنوان سپر مارپیچی نیز شناخته می شود، با پیچاندن یک لایه مسطح از رشته های مسی در اطراف مرکز در یک جهت واحد (در جهت عقربه های ساعت یا خلاف جهت عقربه های ساعت) اعمال می شود. این یک محافظ بسیار انعطاف پذیر است و محدودیت بسیار کمی برای انعطاف پذیری کابل ایجاد می کند و استحکام کششی آن بسیار کمتر از یک قیطان است.

• محافظ فویل کابل برق تک فاز

یک محافظ فویل، از یک لایه نازک از فویل آلومینیومی، تشکیل شده است. ترکیب فویل محافظ یا سیم تخلیه بسیار ارزان است، اما انعطاف پذیری را به شدت محدود می کند و تحت خم شدن مکرر خراب می شود. مزیت پوشش 100% فویل تا حد زیادی به دلیل امپدانس انتقال بالای آن، به دلیل آلومینیوم رسانای ضعیف‌تری برای الکتریسیته نسبت به مس است و به ویژه در فرکانس‌ های پایین به خطر می ‌افتد.

• کدهای رنگ در کابل تک فاز

سیم آبی که به آن سیم خنثی نیز گفته می شود، وظیفه انتقال الکتریسیته از دستگاه را دارد. سیم قهوه ای، برق را به دستگاه منتقل می کند. ترکیب این سیم ها را یک مدار می نامند. باید توجه داشته باشید که برخی از ساختمان ها دارای سیم کشی به سبک قدیمی هستند که باید به طور مرتب توسط برقکار بررسی شود تا از سالم ماندن آن اطمینان حاصل شود.

سیم سبز و زرد به عنوان سیم ارت شناخته می شوند و عملکرد ایمنی کلیدی در مدار را بر عهده دارند. انتقال الکتریسیته به اطراف هر ملکی، همیشه کمترین مقاومت را با اتصال به زمین خواهد داشت. آسیب به سیم های برق یا خنثی می تواند خطر برق گرفتگی را افزایش دهد؛ زیرا برق ممکن است در طول مسیر خود به زمین، از بدن انسان عبور کند.

با این حال، سیم ارت سبز و زرد از این امر جلوگیری می کند. باید برخی از علائم هشدار دهنده وجود داشته باشد که نشان دهد، تاسیسات دارای مدارها و یا کابل های ثابت و سیم هایی با رنگ های مختلف است. این اخطار باید به وضوح بر روی برد فیوز یا واحد مصرف کننده مشخص شده باشد.

سخن پایانی

هنگام بازسازی ساختمان های مسکونی، طبیعتاً لازم است که در خصوص اتصال برق و نوع کابل برق تک فاز یا سه فاز آن اطلاع داشته باشید. برقی که برای استفاده انتخاب می کنید بخش بزرگی از کارایی خانه شما را تشکیل می دهد و می تواند تفاوت زیادی در راحتی و هزینه های قبض برق ایجاد کند.

خانه های مسکونی، به دلیل استفاده از تجهیزات سبک و ساده، از برق تک فاز استفاده می کنند. اما ممکن است برخی از لوازم مانند اسپلیت ها، نیاز به برق سه فاز داشته باشد. انتخاب نوع نا مناسب برق می ‌تواند منجر به مشکلات الکتریکی شود.

با انتخاب صحیح کابل برق تک فاز یا سه فاز، می‌توانید در حفظ سلامت تجهیزات خود و صرفه‌جویی در قبض برق اقدام نمایید. در این خصوص بهتر است از کارشناسان ما، راهنمایی های لازم را دریافت کنید.

منبع: emfs

خراسان الکتریک

سوالات متداول

• کابل برق تک فاز چیست؟

این نوع از سیم و کابل ها، از یک منبع، نیرو می گیرند. همچنین، ولتاژ آنها در کشورهای مختلف، متفاوت بوده و برای تکمیل مدار به دو سیم نیاز دارند. کابل برق تک فاز، دارای منبع تغذیه متغیر است که می تواند به صفر برسد. از همین رو است که کارایی کمتری نسبت به سیستم سه فاز دارد و می تواند چراغ ها، لوازم کوچک و بیشتر وسایل الکترونیکی را تامین کند.

• متداول ترین نوع کابل تک فاز کدام است؟

کابل تک فاز افشان (مس) متداول ترین نوع کابل برق تک فاز است که در تاسیسات مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.