سیم ارت چیست؟ چه کاربردی دارد؟

آنچه برای همه ی ما واضح است، زندگی بدون برق و بدون استفاده از وسایل برقی و الکتریکی است که نقش پررنگی در تسهیل یا انجام کارهایمان ایفا می کنند. اما گاهی برق برای ما در حکم تیغ دو لبه است و برای محافظت از خود در برابر خطرات ناشی از آن لازم است اقداماتی انجام دهیم. سیم ارت که در ادامه به توضیح بیشتر درباره آن صحبت می کنیم از عوامل مهم در کاهش این خطرات محسوب می شود.

سیم ارت چیست؟

زمانی که از وسایل برقی در خانه استفاده می کنید؛ علاوه بر هسته هایی قوی که در سیم و کابل، برای تامین برق خانه وجود دارند یک سیم سبز رنگ نیز در کنار سایر کابل ها مشاهده می کنید که سیم اتصال به زمین نامیده می شود. اما سوال ما این است که سیم ارت چیست؟ هسته های داغ و خنثی در کابل برق برای انتقال جریان برق به وسایل خانه شما استفاده می شوند. پس سیم سبز چطور؟ سیم ارت که به آن سیم اتصال به زمین نیز می گویند، یک سیم اضافی است که برای ایمنی شما و خانه شما گنجانده شده است.

در واقع سیم ارت که از واژه انگلیسی “Earth” گرفته شده، سیمی است که در هر مدار به زمین متصل می شود و وظیفه اصلی آن محافظت از آسیب های ناگهانی وسایل برقی است، البته گاهی ممکن است برق وسایل خانه شما تحت تاثیر یک نوسان ولتاژ ناگهانی (افزایش ناگهانی ولتاژ یا نشت جریان) قرار بگیرد و در چنین مواقعی با اتصال این سیم به مدار وسیله برقی و از سوی دیگر به زمین، از عبور ناگهانی جریان الکتریکی از وسیله جلوگیری می کند.

در واقع از سیم ارت برای اقدامات ایمنی پیش بینی نشده استفاده می شود تا سیم ارت، در پخش کردن نشتی جریان، در زمین کمک کند. به همین دلیل، وجود سیم ارت در وسایل برقی فلزی ضروری است چرا که در صورت عدم وجود آن، یک جریان عظیم ناگهانی از وسیله عبور کرده و فلز بدنه وسیله که رسانا است، نیز به این اتفاق کمک می کند. اما اگر سیم earth به بدنه فلزی این جسم متصل باشد، بخشی از جریان وارد زمین می شود و جریان کمتری از وسیله عبور می کند و به همین طریق شوک به وسیله برقی وارد نمی شود.

شاید تا بحال در هنگام تعمیر یا خرید یک وسیله برقی با واژه ارتینگ برخورد کرده باشید که بی ربط به موضوع این بحث نیست. ارتینگ یک ابزار فلزی است که در مدارهای الکتریکی از آن استفاده می شود که از نشتی بیش از حد جریان به ابزار و کاربر جلوگیری می کند و مانند سیم ارت عمل می کند.

چگونه یک سیم اتصال به زمین بسازیم؟

برای ساخت سیم اتصال به زمین ابتدا باید بررسی کنید در خانه شما پریزهایی که سیم ارت دارند کار می کنند یا خیر که به دو روش امکان پذیر است:

در راه اول می توانید سیم های یک لامپ آزمایشی را به درگاه مثبت و منفی پریز متصل کنید طوریکه پورت مثبت در سوراخ سمت راست و پورت منفی در سوراخ سمت چپ قرار گیرد و مشاهده می کنید که لامپ می درخشد.

حال سیم منفی را در درگاه ارتینگ ( سوراخ سوم یا سوراخ بالایی) وارد کنید، در چنین حالتی اگر ارتینگ شما سالم باشد باید لامپ به خوبی بدرخشد. در غیر این صورت سیستم ارتینگ مشکل دارد. روش دوم استفاده از مولتی متر است که وسیله ای دقیق برای بررسی اتصال به زمین برای خانه محسوب می شود.

برای ساختن سیم اتصال به زمین خانگی به وسایل زیر نیاز خواهید داشت:

• میله ارت
• سیم ارت
• نمک صنعتی
• زغال چوب / ترکیب زمین
• پیوند زمین
• ابزار شامل آچار و انبردست برای تنظیم گیره می شود.
• از دیگر ابزارهای مورد نیاز برای ارتینگ می توان به بیل، حفار یا ماشین خاکبرداری اشاره کرد.

ایتدا گودالی حفر کنید و میله ارت را به صورت عمودی در آن قرار دهید، گودال باید نزدیک به خانه باشد و حدودا 3 متر عمق داشته باشد سپس آن را با یک لایه نمک و ذغال چوب پر کنید. حال قسمت باقیمانده گودال را با مقداری نمک و لایه ذغال چوب پر کنید و بعد اتصال ارت را با استفاده از سیم ارت به الکترود وصل کنید.

سیم ارت در چه وسایلی استفاده می شود؟

اگر دقت کرده باشید وسایلی مانند سشوار، تلوزیون و وسایل آَشپزخانه دارای روکشی از جنس پلاستیک هستند و به این علت است که، خرابی های داخل دستگاه در صورت بروز، خطری برای کاربر نداشته باشند زیرا پلاسنیک یک عایق و نارسانای برق است به این معنی که برخی ابزارها به دلیل عایق بندی مضاعفی که در ساخت خود دارند سیم ارت برای آن ها ضرورتی ندارد.

اما در سایر دستگاه ها که بدنه فلزی دارند و از عایق بندی خاصی استفاده نمی کنند اگر  ایرادی رخ دهد، بدنه فلزی دستگاه، برق را گرفته و ولتاژ آن نسبت به کسی که روی زمین ایستاده است، 120 ولت خواهد بود ( زمین، مبدا ولتاژ یا ولتاژ=0 است) بنابراین با لمس بدنه فلزی توسط شخص، جریان از بدن او که یک رساناست عبور می کند و فرد دچار برق گرفتگی می شود.

در برخی دستگاه ها به طور خودکار یک وسیله ایمن ارتینگ به نام قطع کننده مدار خطای زمین وجود دارد. این وسیله جریان خروجی از سیم فاز و برگشت آن در سیم نول را اندازه گیری می کند و از آنجا که معمولا این دو جریان برابر هستند اگر جریان مساوی نباشد و در جایی نشت کند، این دستگاه با عملکرد به خصوص خود در تشخیص عدم تعادل، باعث خاموشی دستگاه می شود.

کاربرد سیم ارت

همانطور که گفته شد از کاربردهای سیم ارت می توان به محافظت در برابر برق گرفتگی و همچنین جلوگیری از آتش سوزی و حریق اشاره کرد اما چگونه این کار انجام می شود؟ در واقع دلیل جریانی که به زمین می رسد این است که در ترانسفورماتورهای تغذیه، نقطه ی خنثی از طریق یک فلز هادی یا رسانا به زمین متصل می شود و این باعث می شود، رسانا نسبت به زمین تا ولتاز 120 افزایش یابد.

در هنگام ایراد یا خطا در صورتی که فرد، این رسانای برق را لمس کند، بخش عمده ای از خاک، جریان را می گیرد و با ولتاژ کمتری آن را باز می گرداند. در صورت بروز خطا، جریان کاملا قطع می شود یا به میزان کمی جریان می یابد و بدین طریق آن را به سطح ایمن تری کاهش می دهد.

کاربرد کابل ارت در سیم کشی ساختمان

در ساختمان ها و مکان های بزرگ که از ترانسوفرماتورها و موتورهای قوی برای انجام امور مختلف استفاده می شود. ولتاژ اضافی و نشت جریان می تواند بسیار تهدید آمیز باشد. لذا امروزه استفاده از خروجی های غیرزمینی (یا فاقد سیم ارت یا سیم اتصال به زمین) در ساختمان ها ممنوع شده است و پریزهای ساختمان نیز باید به جای دو درگاه، سه درگاه داشته باشند، که درگاه سوم مخصوص سیم اتصال به زمین است.

سخن پایانی

در این مقاله به بررسی سیم ارت و کارکردهای آن پرداختیم. همچنین چگونگی عملکرد آن را بیان کردیم. حال که تا پایان این مقاله همراه ما بودید، خوشحال می شویم از سایر مقالات سایت نیز دیدن کنید. همچنین می توانید برای از محصولات خراسان الکتریک بازدید کنید و سفارشات خود را به ثبت برسانید.

سوالات متداول

• سیم ارت یا سیم اتصال به زمین چیست؟

در واقع سیم ارت که از واژه انگلیسی “Earth” گرفته شده، سیمی است که در هر مدار به زمین متصل می شود و وظیفه اصلی آن محافظت از آسیب های ناگهانی وسایل برقی است، البته گاهی ممکن است برق وسایل خانه شما تحت تاثیر یک نوسان ولتاژ ناگهانی (افزایش ناگهانی ولتاژ یا نشت جریان) قرار بگیرد و در چنین مواقعی با اتصال این سیم و کابل به مدار وسیله برقی و از سوی دیگر به زمین، از عبور ناگهانی جریان الکتریکی از وسیله جلوگیری می کند.

• سیم ارت چه کاربردهایی دارد؟

همانطور که گفته شد از کاربردهای سیم ارت می توان به محافظت در برابر برق گرفتگی و همچنین جلوگیری از آتش سوزی و حریق اشاره کرد اما چگونه این کار انجام می شود؟ در واقع دلیل جریانی که به زمین می رسد این است که در ترانسفورماتورهای تغذیه، نقطه ی خنثی از طریق یک فلز هادی یا رسانا به زمین متصل می شود و این باعث می شود، رسانا نسبت به زمین تا ولتاز 120 افزایش یابد.