مقالات

رله چیست؟ انواع رله کدام است؟

انواع رله

رله ها از پرکاربردترین وسایل در سیستم های تکنولوژیک مدرن هستند. این ها قطعاتی ضروری برای حفاظت و سوئیچینگ بسیاری از مدارهای کنترل و سایر اجزاء الکتریکی به شمار می آیند. رله را می توان در اتومبیل ها، ماشین های لباسشویی، اجاق های مایکروویو، تجهیزات پزشکی، تانک ها، هواپیماها و کشتی ها یافت. در حقیقت هیچ صنعتی بدون رله نمی تواند کار کند. در برخی از سیستم های کنترل اتوماتیک پیچیده صنعتی، صدها یا هزاران رله به کار می روند. در صنعت تولید برق، تجهیزات برقی تنها با داشتن رله حفاظتی، مجاز به کار خواهند بود. انواع رله طیف وسیعی از کاربرد را شامل می شوند. بنابراین شناخت آن ها و درک عملکردشان اهمیت بالایی دارد. با ما همراه باشید تا به شناخت بهتری از رله برسید.

تعریف رله

در مدارهای الکتریکی، قطعه ای به نام کلید، مدار را خاموش و روشن می کند. رله نیز در واقع یک کلید الکتریکی است که مدار ولتاژ بالا را، با استفاده از یک منبع ولتاژ پایین کنترل می کند. رله در جداسازی مدار ولتاژ پایین و مدار ولتاژ بالا نقش اساسی دارد. انواع رله ها به ولتاژ یا جریان، واکنش نشان می دهند. بدین ترتیب مدارها را باز یا بسته می کنند. خاموش یا روشن شدن رله به کمک سیگنال یا پالس برق صورت می گیرد. برای درک بهتر این قطعه، شناخت ساختار آن می تواند مفید باشد. قسمت های داخلی یک رله عبارتند از:

  • یوغ
  • بند اتصال
  • آرمیچر لولایی
  • فنر
  • عایق
  • کویل و هسته آهنی
  • جعبه

به طور کلی چهار نوع پایانه در یک رله وجود دارد. از جمله:

     1. ترمینال های ورودی یا سیم پیچ کنترل

اینها دو پایانه ورودی رله هستند که کنترل مکانیسم سوئیچینگ آن را بر عهده دارند. به منظور فعال یا غیرفعال کردن رله، یک منبع برق کم قدرت به این ترمینال ها متصل است. این منبع بسته به نوع رله از نوع AC یا DC می باشد.

     COM.2 یا ترمینال مشترک

این ترمینال خروجی رله است. پایانه مشترک بسته به وضعیت رله، به صورت داخلی به یکی از دو ترمینال دیگر متصل می گردد.

     3. پایانه NO

ترمینال Normally Open در انواع رله، ترمینال بار رله به شمار می آید. زمانی که رله فعال نیست، این پایانه باز می ماند. در صورتی که رله فعال شود، این پایانه به همراه پایانه مشترک، بسته می شود.

    4. پایانه NC

ترمینال NC یا Normally Closed دیگر پایانه بار رله است. زمانی که ورودی کنترلی وجود نداشته باشد، این پایانه اغلب به پایانه مشترک وصل می گردد.

انواع متفاوت رله

انواع رله

این قطعه انواع بسیاری دارد. رله ها را بر اساس عملکرد، نوع کاربرد، پیکربندی، ویژگی های ساختاری و … طبقه بندی می کنند. برخی از متداول ترین انواع آن در ادامه آمده است.

  • رله حرارتی یا بیمتال

رله های حرارتی از جمله محبوب ترین انواع رله هستند. دو نوع اساسی از این قطعه وجود دارد:

  • رله هایی که تحریک ورودی را به شکل گرما وارد می کنند.
  • قطعاتی که تحریک ورودی را به شکل جریان وارد می کنند.

رله نوع اول برای کنترل مستقیم دمای واحدهای مختلف کاربرد دارد. اما نوع دوم به عنوان رله حفاظتی جهت جلوگیری از اضافه بار جریان به کار رفته و برای کاربران مختلف برق مناسب است. در این رله، جریان نخست در داخل قطعه به گرما تبدیل می شود. پس از اینکه دمای المنت حرارتی داخلی به مقدار معینی رسید، تبدیل به سیگنال الکتریکی خروجی می گردد.

  • کنترل بار

رله کنترل بار یا اضافه بار به صورت سری با موتور قرار می گیرد. بنابراین جریانی که هنگام کار از موتور عبور می کند، از این رله نیز می گذرد. با عبور جریان اضافی از رله، این قطعه در یک سطح معین حرکت می کند. بدین ترتیب مدار بین موتور و منبع تغذیه باز می شود. این رله را به صورت دستی یا خودکار می توان دوباره راه اندازی کرد.

  • کنترل فاز بار

این قطعه یکی از پرکاربردترین تجهیزات صنعت برق می باشد. این نوع رله، ترکیبی از کنترل فاز و کنترل بار را ارائه می دهد. همچنین به منظور راه اندازی موتورهای سه فاز و حفاظت مدار در برابر اختلالات ولتاژ و جریان کاربرد دارد. با این دستگاه دیگر نیازی به نصب جداگانه رله کنترل فاز و رله کنترل بار نیست. زیرا تمام این تجهیزات را شامل می شود.

رله کنترل فاز بار

  • کلید محافظ موتور

رله محافظ موتور از موتور در برابر فرسودگی محافظت می کند. این قطعه را می توان به عنوان محافظ در برابر سوختگی موتور، هنگام اضافه بار یا روتور قفل شده به کار برد. رله محافظ موتور برای رفع نیازهای مختلف، طیف گسترده ای از مشخصات را شامل می شود. این دستگاه محافظت را در زمان های اضافه بار، افت فاز، تاخیر زمانی، اتصال سریع و … ارائه می دهد.

  • رله زمان

یکی دیگر از انواع رله است و از پرکاربردترین ها می باشد. این رله ها در شرایط عادی، تاخیر مشخصی دارند. از این رو استفاده از اصطلاح «رله تاخیر» نیز برای آن مرسوم می باشد. تغییر وضعیت رله با تاخیر مشخصی از سیگنال وارد شده به ترمینال ورودی آن همراه است. بنابراین به طور قطع می توان گفت این رله علاوه بر سایر عملکردها، عملکرد زمانی نیز دارد.

  • رله Latching

این رله تحت تاثیر یک پالس جریان، در سیم پیچ قدرت قرار می گیرد. سپس زمانی که تاثیر پالس متوقف و قفل می شود، این حالت را حفظ می کند. بنابراین رله Latching به عنوان یک مدار ذخیره سازی عمل می نماید. این قطعه در کاهش مصرف برق در مدار موثر است. زیرا سیم پیچ این رله نیازی به شارژ دائمی ندارد.

  • رله سیم پیچ متحرک

رله سیم پیچ متحرک نام یکی دیگر از انواع رله است. طراحی خارجی غیرمعمول این رله قابل توجه است. این قطعه گاه شبیه یک لوله خلاء یا دستگاه اندازه گیری می باشد. به دلیل مکانیسم بسیار حساس، اندازه گیری این رله، شبیه دستگاه اندازه گیری طبیعی است. عملکرد دستگاه بر اساس تعامل بین میدان مغناطیسی آهنربای دائمی و جریان سیم پیچ صورت می گیرد. سیم پیچ روی یک لوله آلومینیومی سبک مستطیلی پیچیده می شود. این لوله خود در شکاف بین آهنربای دائمی و حلقه هستی آهنی قرار دارد.

  • رله توالی

این نوع رله ها را گاه آلترناتور، رله پله، تریگر یا پالس نیز می نامند. رله توالی این قابلیت را دارد که کانتکت های از پیش تعیین شده را، باز و بسته کند. همه این رله ها از یک مکانیسم جغجغه یا گیره برای تغییر وضعیت کانتکت های خود طی پالس های مکرر استفاده می کنند.

تفاوت رله و کلید

حال که با انواع رله آشنا شدید بهتر است تفاوت رله و کلید را نیز به خوبی درک کنید. در مهندسی برق، هر دو قطعات کلید و رله از اجزای الکتریکی مهم محسوب می شوند. آن ها دستگاه های الکترومکانیکی هستند که برای کنترل و محافظت از سیستم طراحی شده اند. این قطعات در بسیاری از کاربردهای برق خانگی، صنایع مختلف نظیر خودروسازی، مخابرات، سیستم قدرت و صنایع سیستم کنترل، یافت می شوند. سوئیچ ها نسبت به رله قدیمی تر بوده و قابلیت حمل جریان کمتری دارند. انواع مختلف سوئیچ بر اساس الزامات پروژه الکترونیکی موجود است.

برخی از انواع سوئیچ عبارتند از سوئیچ ضامن، کشویی، دکمه ای، راکر و غیره. رله ها کلیدهای الکتریکی هستند که به طور ویژه کار می کنند و می توانند از راه دور، روشن یا خاموش شوند. همانطور که اشاره شد، این قطعه انواع مختلفی دارد. آن ها با ولتاژهای کاری استاندارد (5 ولت، 6 ولت، 12 ولت، 18 ولت، 24 ولت و 48 ولت) عرضه می گردند.

تفاوت رله و کلید

کاربرد رله

از انواع رله برای محافظت از سیستم الکتریکی و به حداقل رساندن آسیب به تجهیزات متصل به سیستم (به دلیل ولتاژ بیش از حد) استفاده می کنند. کاربرد اصلی رله در حفاظت از تجهیزات متصل به آن است. برای کنترل مدار ولتاژ بالا با سیگنال ولتاژ پایین، در برنامه های کاربردی تقویت کننده های صوتی و برخی از انواع مودم نیز استفاده دارند. به طور کلی کاربردهای اساسی رله شامل:

  • برای کنترل مدار جریان بالا توسط سیگنال جریان کم در قطعاتی مانند شیر برقی و استارت خودرو
  • شناسایی و جداسازی خطاهای رخ داده در سیستم انتقال و توزیع نیرو
  • تفکیک مدار ولتاژ پایین از مدار ولتاژ بالا
  • کنترل چندین مدار
  • به عنوان تعویض خودکار
  • در ریزپردازنده ها به منظور کنترل بار الکتریکی سنگین
  • محافظت از موتور در برابر اضافه بار و خرابی الکتریکی توسط رله های اضافه بار

از جمله مناطق و سیستم هایی که رله ها در آن به کار می روند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • سیستم های کنترل روشنایی
  • مخابرات
  • کنترل کننده های فرآیند صنعتی
  • کنترل ترافیک
  • کنترل درایوهای موتور
  • فرآیندهای حفاظتی سیستم های برق
  • رابط های کامپیوتری
  • خودرو
  • لوازم خانگی

 

نکات لازم برای خرید انواع رله

نکات لازم برای خرید رله مناسب

انواع رله ها به طور گسترده در کنترل از راه دور، تله متری، ارتباطات، کنترل خودکار، مکاترونیک و تجهیزات الکترونیک قدرتی به کار می روند. بر همین اساس رله را می توان از مهم ترین اجزاء کنترل به حساب آورد. این قطعات انواع مختلفی دارند. بنابراین چگونه می توانیم رله مناسب را انتخاب کنیم؟ به طور معمول هنگام انتخاب رله، عوامل زیر را باید در نظر بگیرید:

  • نوع منبع تغذیه
  • ولتاژ نامی
  • جریان نامی کانتکت ها
  • ولتاژ نامی یا جریان نامی سیم پیچ
  • ترکیب و تعداد کانتکت ها
  • زمان کشش و زمان آزادسازی

ابتدا شرایط لازم را درک کنید. به عنوان مثال، ولتاژ منبع تغذیه مدار کنترل و حداکثر جریان قابل ارائه را بررسی نمایید. تعداد و اشکال کانتکت های مورد نیاز مدار کنترل شده را تعیین کنید. هنگام انتخاب رله می توان از ولتاژ منبع تغذیه مدار کنترل عمومی به عنوان مبنای انتخاب کمک گرفت. مدار کنترل باید جریان کاری کافی به انواع رله بدهد. در غیر این صورت کشش رله ناپایدار خواهد بود.

پس از بررسی اطلاعات مذکور برای تعیین شرایط استفاده، می توانید از مدل و شماره مشخصات رله مورد نیاز خود مطلع شوید. به مناسب بودن اندازه رله توجه کنید. حجم وسایل نیز، از دیگر عوامل تعیین کننده در انتخاب رله است. برای وسایل برقی کوچکی مانند اسباب بازی، دستگاه کنترل از راه  دور و … باید از قطعات بسیار کوچک استفاده کنید.

سخن آخر

خوشحالیم که تا انتهای مقاله با ما همراه بودید. تمام تلاش خود را کردیم تا شما را با انواع رله، کاربرد آن و نکاتی که قبل از خرید باید به آن ها توجه کنید، آشنا کنیم. اگر علاقه مند به مطالعه در زمینه انواع سیم و کابل هستید پیشنهاد می کنیم از مقالات این سایت دیدن کنید. حتی اگر قصد خرید سیم و کابل خراسان الکتریک را دارید می توانید به راحتی از طریق سایت اقدام کنید.

منبع: aliontimer ، electronicshub

سیم و کابل خراسان الکتریک

سوالات متداول

  • رله چیست؟

در مدارهای الکتریکی، قطعه ای به نام کلید، مدار را خاموش و روشن می کند. رله نیز در واقع یک کلید الکتریکی است که مدار ولتاژ بالا را، با استفاده از یک منبع ولتاژ پایین کنترل می کند. رله در جداسازی مدار ولتاژ پایین و مدار ولتاژ بالا نقش اساسی دارد.

  • انواع رله کدام است؟

انواع مختلفی از رله وجود دارند. انواع رله عبارتند از: رله زمان، رله سیم پیچ متحرک، کلید محافظ موتور، توالی، کنترل بار و ….

۱
۲
۳
۴
۵
میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای
بازگشت به لیست

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *