مقالات

تابلو برق چیست و چه اجزایی دارد؟

تابلو برق چیست

«تابلو برق» یا (Electrical Enclosure) مجموعه ای از تجهیزات اتصال و قطع، فرمان، اندازه گیری، حفاظت و نظارت است که به یکدیگر متصل شده و در یک محفظه قرار می گیرند. هدف تابلو های برق، کنترل و توزیع انرژی الکتریکی می باشد.

تابلو برق چیست؟

تابلو برق فضایی است که تجهیزات الکتریکی در آن نصب می شود. در تعریف تابلو لزومی ندارد که آن را فضای فلزی بسته بنامیم بلکه فضای فلزی بسته را نوعی تابلو می دانند. مشکلات ناشی از نصب تجهیزات و خطرات ناشی از عوامل و پدیده های محیطی مانند اتصال کوتاه در تجهیزات الکتریکی و در دسترس بودن کلیه قطعات برقی شده توسط اپراتور، سازندگان را بر آن داشت تا ایمنی بیشتری را ارائه دهند، از این رو این پنل در قالب طراحی می شوند، به شکل یک محفظه بسته، به طوری که تجهیزات داخل آن غیر قابل دسترس باشد. استفاده از تابلوهای برق امکان کنترل و حفاظت قابل اطمینان تری را فراهم می کند، هزینه سیستم را کاهش می دهد، تعمیر و نگهداری آن را آسان می کند و ایمنی افراد را در برابر حوادثی مانند برق گرفتگی افزایش می دهد.

اجزای پانل را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:

  • بدنه
  • کلیدها
  • مقره
  • ابزار اندازه گیری
  • تجهیزات محافظتی
  • سیستم زمین (ارتینگ)
  • سیستم اینترلاک
  • شینه و هادی‌ها

تابلوهای برق

کاربرد تابلو برق

تابلوهای برق برای مدیریت، کنترل و حفاظت از تجهیزات مختلف مورد استفاده در تاسیسات صنعتی یا ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرند. تابلو برق در واقع محفظه ای فلزی یا غیرفلزی برای قرار دادن تجهیزات الکتریکی است که در بسیاری از پروژه ها مانند کارخانه ها، کارگاه های صنعتی، سازمان ها، مجتمع ها و … ضروری است.

جلوگیری از انتقال برق گرفتگی به کاربران، حفاظت از تجهیزات و دستگاه های داخل تابلو برق در برابر عوامل محیطی مختلف مانند باران، باد، برف و …، توزیع برابر و مناسب برق در مدارهای مصرف کننده، اصلاح ضریب توان، جلوگیری از نشت جریان از کابردهای مهم آن می باشد.

تجهیزات موجود در تابلو برق (فیوز- بیمتال – کلید مینیاتوری و …)

سیستم تابلو برق به مجموعه ای از تجهیزات الکتریکی متصل به هم اطلاق می شود که برای رسیدن به یک هدف خاص با هم کار می کنند. تجهیزات حفاظت الکتریکی برای به حداقل رساندن خطرات ناشی از جریان الکتریکی برای افراد و تأسیسات استفاده می شود. اگر جریان از مقدار قابل تحمل سیم ها بیشتر شود، این دستگاه ها مدار را قطع می کنند. بنابراین زمانی این تجهیزات می توانند مفید باشند که بر اساس اصول فنی طراحی شوند، در غیر این صورت در مواقع اتصال کوتاه یا اضافه جریان نه تنها مفید نیستند بلکه به دلیل قطع نشدن به موقع به تجهیزات و مدارها صدمات جبران ناپذیری وارد می کنند. بنابراین لازم است قبل از استفاده از قطعات تابلو برق از انواع، ویژگی ها و کاربرد آن ها اطلاع داشته باشید.

بنابراین انتخاب نوع، ارزش اسمی و قدرت شکست وسایل حفاظتی در یک مدار برای جلوگیری از خطراتی مانند آتش سوزی اضافه بار و اتصال کوتاه ناشی از خطا در سیستم الزامی است و ناظران باید در حین اجرا به آن توجه ویژه داشته باشند. مجموعه ای از هادی ها شامل کابل، باس بار و سیم به همراه حفاظ ها و عایق ها (در صورت نیاز پنل ها و روکش ها) باید بر اساس استانداردهای IEC طراحی و تولید شود تا از بروز هرگونه حادثه جانی و مالی جلوگیری شود. برای مطالعه بیشتر پیرامون انواع عایق سیم و کابل کلیک کنید.

در ادامه به معرفی تجهیزاتی می پردازیم که بیشترین کاربرد را در تابلو برق دارند:

  • بی متال
  • کلید حرارتی
  • فیوز مینیاتوری
  • کلیدهای هوایی ACB
  • کلید اتوماتیک
  • کنتاکتور
  • کنتاکتور خازنی
  • انواع رله
  • تایمر
  • PLC
  • HMI
  • کنترل فاز
  • رگولاتور خازنی
  • خازن
  • انواع نمایشگر
  • ترانس CT و PT
  • شستی و کلید
  • چراغ سیگنال و آلارم
  • وارنیش حرارتی
  • ترمینال ریلی
  • مقره

تجهیزات تابلو برق

انواع تابلو برق از نظر سطح ولتاژ (فشار متوسط، فشار ضعیف)

تابلوهای برق از نظر ولتاژ به سه دسته کلی تقسیم می شوند:

  • تابلوهای برق با جریان کم (LV)

این تابلوها، جریانی تا یک کیلووات را پشتیبانی می کنند و دارای تمامی تجهیزات لازم برای محافظت از سیستم ها با عبور جریان کم هستند. آن ها متشکل از دستگاه های سوئیچینگ برای قطع و وصل جریان، فشار ضعیف به همراه تجهیزات کنترلی، نشانگر، رگولاتور، اندازه گیری و غیره هستند که تمامی اتصالات داخلی را پشتیبانی می کنند.

این تابلوها بیشتر برای استارت موتور، مرکز کنترل موتور، کوپلر اتوبوس، منبع تغذیه مصرفی و … کاربرد دارند. همچنین دارای دو نوع تابلو ایستاده ثابت و ایستاده کشویی می باشند.

  • تابلوهای برق با جریان متوسط ​​(MV)

این تابلو برق بین 1 تا 36 کیلووات را پشتیبانی می کند. برخی از آن ها دارای پوشش فلزی در داخل و برخی از آن ها در خارج هستند. روغن، SF یا خلاء ممکن است به عنوان رسانه استفاده شود. اجزای اصلی آن ها شامل دستگاه های اندازه گیری، رله ها، شینه ها، ترانسفورماتورهای جریان، ترانسفورماتورهای ولتاژ، کنتاکتورهای فشار متوسط ​​است.

تابلوهای جریان متوسط ​​باید قابلیت تعویض جریان های خازنی و القایی را داشته باشند و عملکرد ON/OFF آن ها عادی باشد. آن ها همچنین می توانند مداری را که در آن جریان اتصال کوتاه رخ داده است، قطع کنند. این تابلوهای برق نیز در دو نوع ثابت و کشویی تولید شده و معمولا در پست های برق استفاده می شوند.

  • تابلوی جریان بالا (HV)

این تابلوها برای سیستم های الکتریکی با توان بیش از 36 کیلووات نصب می شوند. این بردها دارای کلیدهای ولتاژ بالا هستند که باید دارای سطح مناسبی از امنیت و قابلیت اطمینان باشند. در مدارهای با ولتاژ بالا تعداد اتصالات کوتاه نیز بیشتر است بنابراین امنیت، فاکتور بسیار مهمی می باشد.

تجهیزات برق| تابلو برق

انواع تابلو برق از نظر محل نصب

در ادامه شما را با انواع دیگری از تابلوهای برق آشنا می کنیم:

1- تابلو برق در فضای باز (Outdoor)

همانطور که از نامش مشخص است محل نصب تابلوی بیرونی در فضای باز است و تفاوت عمده ای با نوع داخلی دارد که در فضای بسته نصب می شود.

2- تابلو برق داخلی (Indoor)

تابلوهای برق داخلی تابلوهایی هستند که در محیط بسته یا اصطلاحا داخلی نصب می شوند. و مانند سایر بردها وظیفه اصلی آن ها حفاظت از تجهیزات الکترونیکی نصب شده در داخل برد می باشد و به دو نوع ایستاده و دیواری تقسیم می شود.

  • ایستاده (Self-Standing / Free Standing): تابلو حالت ایستاده دارد. (نیازی نیست که توسط سازه دیگری مهار شود یا به چیزی متکی باشد.)
  • دیواری: تابلوهایی که بر روی دیوار نصب می شوند. اگر این تابلوها بر روی سطح دیوار نصب شوند به آنها Surface Mounted و اگر در داخل دیوار تعبیه شوند Flush Mounted یا Recessed Mounted می گویند.

نکاتی در مورد طراحی و استفاده از تابلوهای برق

طراحی تابلو برق یکی از مهمترین اقدامات برای ساخت محصولی باکیفیت و ایمن است. از آنجایی که تابلوهای برق نقش بسیار مهمی در کلیه پروژه های صنعتی، ساختمانی، نفت و گاز و مسکونی ایفا می کنند، اولویت شماره 1 هر طراحی، باید ایمنی کاربر باشد. همچنین استفاده از این دستگاه برای مدیریت ایمن ولتاژها و جریانات در مقیاس بزرگ ضروری است. برای اطمینان از عملکرد و قابلیت های سیستم، باید در زمان طراحی از قطعات مناسب استفاده کنید.

نکات طراحی زیر برای تمام فرآیندهای تولید و طراحی تابلو برق اعمال می شود. هنگام خرید تابلوهای برق باید این موارد را در نظر بگیرید. برای داشتن طراحی ایده آل تابلوهای برق باید شرایط استفاده زیاد و تحت فشار را در نظر داشت. به یاد داشته باشید که باید دستگاهی بسازید که بتواند ولتاژ و جریان قابل توجهی را تحمل کند. همچنین از نظر استقامت بدن و اسکلت باید آنقدر قوی باشد که در برابر شرایط محیطی و ضربه های فیزیکی غیرقابل پیش بینی مقاومت کند. اجزای تابلو برق باید معیارهای خاصی داشته باشند، از جمله:

  • جنس بدنه
  • نفوذپذیری
  • ارزش مقاومت
  • نرخ خوردگی
  • طراحی سه بعدی
  • مقدار ضایعات

اصول طراحی تابلوهای برق ساده است. همیشه قیمت یکی از مهمترین عوامل در طراحی آن می باشد. اما ظاهر جذاب، سادگی کنترل توسط اپراتور و قابلیت اطمینان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

جابه جایی و نصب تابلو برق

استانداردهایی مانند VDE و DIN از آلمان، در ساخت تابلوهای برق رعایت می شود. در نتیجه، اصول استاندارد در هنگام اجرا و نصب آن باید رعایت شود:

  1. موارد استفاده شده در پنل باید مورد تایید کارفرما و کارشناس باشد.
  2. هیچ تغییری در نقشه تابلو ایجاد نشود.
  3. تابلو برق با توجه به محل نصب خریداری شود. تابلوهایی که در محیط های خارجی نصب می شوند باید از درجه حفاظت بالایی برخوردار باشند.
  4. طول، عرض، عمق و ابعاد کلی تابلو باید از نظر فنی و زیبایی مناسب باشد.
  5. پانل های سلول ایستاده به صورت جداگانه عرضه می شوند و در محل نصب به یکدیگر پیچ می شوند.
  6. برای سیم کشی سیم هایی که نزدیک لولای تابلو قرار دارند بهتر است از لوله برق استفاده شود.
  7. تابلوهای برق باید دارای پلاک شناسایی باشند.
  8. مدارهای فرمان و چراغ های سیگنال نصب شده در داخل تابلو باید دارای فیوزهای محافظ باشند.
  9. برای سیم کشی داخل پانل با سیم های اسپری نباید بیش از 60 درصد پانل با سیم پر شود.
  10. در اتصالات بدنه بهتر است از واشرهای گالوانیزه و فنری استفاده شود.
  11. گوشه تابلوها باید گونیا باشد.
  12. از لولا در تابلوهای برق استفاده نشود. تمام لولاها باید گالوانیزه و ضد آب باشند.
  13. در ورودی و خروجی کابل ها به پنل باید از گلند مخصوص استفاده شود.
  14. برای اتصال کابل های ورودی و خروجی باید ریل در نظر گرفته شود

جابه جایی و نصب تابلوهای برق

مراحل نصب تابلو برق ساختمان

  1. ابتدا باید محل نصب تابلو برق ساختمان را ارزیابی کنید تا با توجه به آن از تابلوهای با IP یا بدون IP استفاده کنید.
  2. بسته به نوع دیوارها و یا اندازه مجموعه خود می توانید از نوع توکار یا پنل استفاده کنید.
  3. اگر از پنل داخلی استفاده می کنید، باید محل آن را از قبل مشخص کنید. ارتفاع نصب تابلوهای برق نیز بسیار مهم است.
  4. اگر تابلو برق شما فلزی است به وزن و ضخامت آن توجه کنید تا بتوانید ابزار مورد نیاز برای نصب آن را تهیه کنید. پانل های فلزی اغلب از ورق هایی با ضخامت های 1، 1.25، 1.5، 2 و 2.5 ساخته می شوند.
  5. جهت باز شدن درب تابلو نیز نکته مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
  6. قطعاتی که قرار است داخل پنل نصب شوند نیز بسیار مهم هستند و باید قبل از نصب مورد توجه قرار گیرند.

نصب تابلو برق صنعتی

تابلوی صنعتی فشار، بار بیشتری را نسبت به تابلوی نصب شده در ساختمان های مسکونی به ویژه مجتمع های کوچک تامین می کند. به همین دلیل راهنمای نصب تابلوهای برق صنعتی و خانگی و قطعات و دستگاه های به کار رفته در آن ها کمی با یکدیگر متفاوت است.

با استفاده از تابلوهای صنعتی که عمدتاً در کارخانه ها و کارگاه های تولیدی، انبارهای بزرگ، نیروگاه ها، پالایشگاه ها، ورزشگاه ها و مراکز درمانی و بهداشتی نصب می شوند، می توان جریان الکتریکی بسیار قوی تری نسبت به تابلو برق خانگی ایجاد کرد، زیرا اتصال به تابلوی صنعتی عمدتاً با دستگاه ها و ابزارهایی است که باید به برق فشار قوی وصل شوند.

همچنین در آموزش نصب تابلوهای صنعتی، استفاده از کلیدهای برق برای قطع جریان در صورت نوسانات و شرایط معیوب در شبکه تاسیسات برق بسیار مهم است. ابعاد، ترانسفورماتورهای مورد استفاده در تابلوهای برق صنعتی، جنس بدنه، گلند و تمامی تجهیزات موجود در آن نیز نسبت به تابلوی خانگی متفاوت است.

استانداردهای نصب تابلوهای برق

استانداردهای نصب تابلوهای برق

همانطور که گفته شد نصب تابلوهای برق باید توسط افراد واجد شرایط، با تجربه و برق کاران که دانش و تجربه کافی برای انجام این کار را دارند و با استانداردها و دستورالعمل های نصب تابلوهای برق آشنا هستند انجام شود. راهنمای نصب، چه برای برق خانگی و چه برق صنعتی دارای یک سری استانداردها و ضوابط بسیار مهم است که برای اطمینان از ایمنی، حفظ قطعات موجود در تابلو برق و تاسیسات الکتریکی، کاهش مصرف انرژی و حفظ محیط زیست باید رعایت شود. در ادامه برخی از مهمترین الزامات و استانداردهای نصب تابلوهای برق به طور خلاصه معرفی می شوند.

  • بررسی ارتفاع مجاز نصب در بالاترین و پایین ترین قسمت تابلو و همچنین در طرفین آن با توجه به ابعاد و اندازه آن و با توجه به ضوابط موجود برای هر نوع تابلو برق.
  • بررسی محل نصب
  • بررسی عایق رطوبت بودن
  • بررسی اتصال سیم ارت (ارت) به زمین و چاه ارت.
  • بررسی عملکرد صحیح و سلامت کلیدها و پریزهای نصب شده.
  • بررسی اتصالات سیم ها و کابل ها و پوشش عایق آن ها در داخل و خارج از تابلو برق.
  • نصب علائم هشدار دهنده و برچسب خطر در خارج و داخل تابلو.
  • استفاده از تجهیزات ایمنی توسط برقکارها در هنگام نصب، بررسی دوره ای و تعمیر تابلوهای برق.
  • بررسی روشنایی موجود در محل برای داشتن دید کافی برای برقکارها و تعمیرکاران.
  • بررسی عملکرد صحیح کپسول آتش نشانی نصب شده در نزدیکی تابلو.

لازم به ذکر است تکنسین ها و برق کارانی که قصد نصب تابلو برق را دارند باید با استانداردهای نصب انواع تابلوهای برق آشنا بوده و با اصول ساخت و نصب محفظه تابلو و انواع اتصالات برقی و قطعات داخل آن آشنایی کامل داشته باشند.

سخن آخر

در این مقاله به بررسی تابلو برق و انواع مختلف آن پرداختیم. همچنین به استانداردها و نکات لازم هنگام طراحی آن ها اشاره کردیم و مراحل نصب آن را ذکر کردیم. اگر علاقمند هستید در زمینه انواع سیم و کابل و تجهیزات مختلف مربوط به آن اطلاعات کافی به دست آورید می توانید از مقاله های مختلف سایت دیدن کنید. همچنین اگر قصد خرید سیم و کابل خراسان الکتریک را دارید، کلیک کنید.

منبع: galco

خراسان الکتریک

سوالات متداول

  • برای نصب تابلو برق چه استانداردهایی وجود دارد؟

برای نصب تابلوهای برق یک سری استاندادها وجود دارد که برای اطمینان از ایمنی، حفظ قطعات موجود در تابلو برق و تاسیسات الکتریکی، کاهش مصرف انرژی و حفظ محیط زیست باید رعایت شود. برخی از این استانداردها عبارتند از: بررسی محل نصب، بررسی عایق رطوبت بودن، بررسی اتصال سیم ارت (ارت) به زمین و چاه ارت، بررسی عملکرد صحیح و سلامت کلیدها و پریزهای نصب شده، بررسی اتصالات سیم ها و کابل ها و پوشش عایق آن ها در داخل و خارج از تابلو برق و …

۱
۲
۳
۴
۵
میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای
بازگشت به لیست

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *